«Το μυστήριο του παντοπωλείου»
Εικονογραφημένο παραμύθι
Εύη Γκάλαβου
Ήρα Εκδοτική
Θεατρικό Εργαστήρι «Περίχωρον», Πτολεμαίδα
Πέμπτη 25 Απριλίου 2013
Κυρίες και κύριοι καλησπέρα σας.
Σήμερα συγκεντρωθήκαμε όλοι εδώ σ’ αυτόν τον ζεστό και όμορφο χώρο για την παρουσίαση του παραμυθιού της Εύης Γκάλαβου που αποτελεί και την πρώτη απόπειρά της να εκθέσει προς τα έξω στο αναγνωστικό κοινό τις συγγραφικές της ικανότητες και δυνατότητες.
Η Εύη ξεκίνησε εδώ και αρκετά χρόνια να γράφει ποιήματα και διηγήματα και να τα δημοσιεύει στο ποιοτικό της προσωπικό μπλογκ: «Γυναίκα… θηλυκό από το συρτάρι». Εφόσον τα περισσότερα απ’ τα έργα της έχουν κριθεί θετικά από ανθρώπους που γνωρίζουν πολλά για τη συγγραφή, θα ήταν φυσιολογικό να δώσει πρώτα μία συλλογή με διηγήματα και ποιήματα, αλλά μας αιφνιδιάζει τώρα προτιμώντας να κάνει το πρώτο της βήμα στις εκδόσεις μ’ ένα παραμύθι.
Στο σημείο αυτό πρέπει να υποπτευτούμε ότι λειτούργησε το ένστικτο της μάνας, η επιθυμία της να πλάσει μία ιστορία και να την αφηγηθεί στη μοναχοκόρη της, δίπλα από το προσκέφαλό της μέχρι να της προσφέρει την απαραίτητη γαλήνη για να κλείσει τα βλέφαρά της και να παραδοθεί σε όμορφα όνειρα, συντροφιά με τους ήρωες του παραμυθιού που εκείνη δημιούργησε.
Πολλοί γονείς θα ήθελαν έστω και μια φορά στη ζωή τους να πλάσουν ένα δικό τους παραμύθι και να το μεταφέρουν με κατάλληλο τρόπο στα παιδιά τους και κανείς βέβαια δεν ξεχνάει τις γιαγιάδες που πάντα είναι πρόθυμες και δεν κουράζονται να διηγούνται χαμογελαστές στα εγγόνια τους κάποιες παράξενες ιστορίες με αφύσικα πλάσματα που μεταμορφώνονται κιόλας αμέτρητες φορές.
Στον προφορικό λόγο, το παραμύθι συνδυάζεται με την παραστατικότητα και την υποβλητικότητα, με τη μίμηση κινήσεων και φωνών των πρωταγωνιστών που μπορούν να χαραχτούν εύκολα στην παιδική μνήμη. Στον γραπτό λόγο όμως απαιτούνται όλα τα προηγούμενα και ακόμη η πρόσθετη δουλειά από τον συγγραφέα στην έκφραση και στη σύνταξη του κειμένου και σ’ όλες τις επιμέρους λεπτομέρειες.
Η Εύη Γκάλαβου κατάφερε σε μεγάλο ποσοστό να μεταφέρει τις σκέψεις της και τον μύθο που δημιούργησε προσφέροντας θετικά μηνύματα σε μικρούς και μεγάλους. Το παραμύθι είναι ένα διαπολιτιστικό προϊόν του πνεύματος που δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένο χώρο ή τόπο. Αυτό διαπίστωσαν άλλωστε οι άνθρωποι που εργάστηκαν για τη διατήρηση της παράδοσης και των λαϊκών μύθων συγκεντρώνοντας άπειρο υλικό (ένας από τους σημαντικότερους ήταν ο Νικόλαος Πολίτης), συμπεραίνοντας πως υπάρχουν κοινά σημεία σ’ αυτό το είδος και υπήρξε μια αλληλεπίδραση μεταξύ διάφορων λαών και πολιτισμών. Λαϊκά παραμύθια των σκανδιναβικών χωρών τείνουν ορισμένα χαρακτηριστικά τους να μοιάζουν και να συμπίπτουν πολλές φορές με τα χαρακτηριστικά που ανακαλύπτει κανείς στα παραμύθια των μεσογειακών χωρών, παραδείγματος χάριν η συχνή παρουσία των ξωτικών και των νεράιδων. Αυτό ακριβώς γίνεται γιατί τα παραμύθια περιγράφουν με μια φιλοσοφική διάθεση και μία αποκαλυπτική δύναμη πως πέρα από τις κατά τόπους συνήθειες της καθημερινής ζωής, στην περιπέτεια του πνεύματος η μοίρα όλων των ανθρώπων είναι κοινή.
Όλα τα παραμύθια βασίζονται σε συμβολισμούς και πίσω απ’ όσα μας διηγείται ο παραμυθάς κρύβεται ένα ωφέλιμο νόημα, το οποίο δεν αντιλαμβάνονται με το μυαλό τα παιδιά αλλά αισθάνονται από ένστικτο, εξαιτίας της αγνότητας της ψυχής τους. Συνηθίζονται οι συγκρούσεις του καλού και του κακού, οι καταστάσεις παρουσιάζονται με υπερβολή, ενώ συμβαίνουν απίθανα περιστατικά που εκπλήσσουν μα ταυτόχρονα διασκεδάζουν τα παιδιά. Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο όμως δίνονται παραδειγματικές συμπεριφορές κι εκεί βρίσκεται η αξία του παραμυθιού στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών και σε μία υπεύθυνη παιδαγωγική. Επομένως, πρέπει να θέσουμε τα εξής ερωτήματα σχετικά με το παραμύθι της Εύης Γκάλαβου που εκδόθηκε από τον εξαίρετο εκδοτικό οίκο «Ήρα Εκδοτική»:
«Η συγγραφέας εργάστηκε με υπευθυνότητα και εκτός από το να διασκεδάσει τα παιδιά, τα ωφέλησε τονίζοντας μέσα απ’ τις διηγήσεις της τις ανθρώπινες αναλλοίωτες αξίες; Οι εικόνες που δημιούργησε μπροστά στα μάτια των παιδιών ήταν οι κατάλληλες και συντέλεσαν στο να νιώσουν τα παιδιά συναισθηματική ασφάλεια και γαλήνη ψυχής;».
«Το μυστήριο του παντοπωλείου» μπορεί να μην ασχολείται με τις νεράιδες και τα ξωτικά αλλά όπως μας φανερώνει ο τίτλος του, περιέχει ένα μυστήριο: αλλεπάλληλα γεγονότα δημιουργούν έντονη ανησυχία στους κατοίκους ενός ορεινού χωριού και όλοι προσπαθούν να εξηγήσουν με τον δικό τους ο καθένας τρόπο τα όσα συμβαίνουν. Μέσα στο παραμύθι εμφανίζονται άγρια ζώα που δίνουν μεγάλη χαρά στα παιδιά όταν διαβάζουν για εκείνα και τα βλέπουν μέσα στις εικόνες του βιβλίου.
Ομολογουμένως, έχει επικρατήσει μέχρι σήμερα η αντίληψη να δίνονται τα αρνητικά χαρακτηριστικά του «κακού» σε κάποιο ζώο και αυτό οφείλεται σε ορισμένα παλιά κλασικά παραμύθια, όπως «Η κοκκινοσκουφίτσα» με τις εκδοχές του Γάλλου Σαρλ Περώ και των αδελφών Γκρίμ. Αυτό όμως επιτείνει τον φόβο των μικρών και δημιουργεί αποστροφή για κάποιο ζώο, στην περίπτωσή που μας αφορά, αποστροφή για τον λύκο. Αν κάνουμε όμως μια προσεχτική έρευνα, θα διαπιστώσουμε ότι ο λύκος έχει εξέχουσα θέση στο βασίλειο των ζώων αφού προστατεύει όλη την οικογένειά του μέχρι θανάτου από οποιαδήποτε απειλή, ενώ αποτελεί και το πιο πιστό ζώο της πανίδας μας και δεν αφήνει ό,τι και αν συμβεί τη σύντροφό του.
Επιπροσθέτως, μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες και να βρούμε αμέτρητα προτερήματα στην αρκούδα αλλά και στα υπόλοιπα άγρια ζώα του πλανήτη μας. Πρέπει να κατανοήσουμε βαθιά πως όλα τα ζώα είναι απαραίτητα για την ισορροπία του οικοσυστήματος και της φύσης. Στα ζώα ισχύει πάντοτε η γενική και άφθαρτη αρχή, όπως ακριβώς και στους ανθρώπους: «Αν δεν πειράξεις κι ενοχλήσεις κάποιον, τότε κι εκείνος δε θα σε ενοχλήσει, ούτε θα σου επιτεθεί ποτέ». Οφείλουμε να προστατέψουμε όλα τα ζώα -άγρια και μη, ειδικά αυτά που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν- και να μην καταλήγουμε να τα κυνηγάμε, να τα αιχμαλωτίζουμε και να τα σκοτώνουμε για να εμπορευτούμε το δέρμα τους ή ο,τιδήποτε άλλο, μιας και δικαίωμα στη ζωή έχουν όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, από ένα μικρό μυρμήγκι μέχρι έναν τεράστιο ελέφαντα. Τα ζώα επικοινωνούν στη δική τους γλώσσα αλλά δεν ξεχνούν ποτέ στη ζωή τους αν κάποιος άνθρωπος τα ωφέλησε και δε χάνουν την ευκαιρία να δείχνουν συνεχώς την ευγνωμοσύνη τους γι’ αυτό.
Συμπερασματικά, η Εύη Γκάλαβου δούλεψε αρκετά τα σημεία και τις λεπτομέρειες του κειμένου για να μας κάνει να καταλάβουμε πως στον πλανήτη γη όλοι έχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλον. Χρησιμοποίησε την ευχέρεια που έχει να εκφράζεται στον πεζό λόγο και ειδικά την εμπειρία της στη συγγραφή διηγημάτων –έχει λάβει μάλιστα Β΄ Βραβείο σε πανελλήνιο διαγωνισμό διηγήματος. Κυρίως κατάφερε να κάνει τους μεγάλους σε ηλικία αναγνώστες να γυρίσουν πίσω στα παιδικά τους χρόνια με νοσταλγία, να νιώσουν σαν παιδιά και τους μικρούς να πάρουν μέρος σε μια θαυμάσια περιπέτεια που δίνει πολλά οικολογικά και φιλοζωικά μηνύματα, γνωρίζοντας τη φυσιογνωμία ενός χωριού που χάθηκε με τα χρόνια και δεν πρόλαβαν να ζήσουν.
Οι απαντήσεις στα ερωτήματα που έθεσα προηγουμένως είναι καταφατικές γιατί η Εύη πρόβαλλε τις ανθρώπινες αξίες και δημιούργησε όμορφες εικόνες απομακρύνοντας τον φόβο ενός απειλητικού και φοβερού «μπαμπούλα» που στοίχειωνε τα παιδικά χρόνια των παλιών γενιών.
Η κατάληξη του βιβλίου συγκινεί με την απόφαση ενός ηλικιωμένου ανθρώπου να εργαστεί για το καλό των ζώων και να αναλάβει μια μεγάλη υποχρέωση να φροντίζει τα πληγωμένα, κρυωμένα και πεινασμένα ζώα του δάσους. Δεν αρκεί να σκεφτόμαστε μονάχα θετικά αλλά πρέπει να δείχνουμε συνέχεια με τις πράξεις μας πως συμπαθούμε και νοιαζόμαστε τα ζώα.
Συγχαρητήρια Εύη, καλοτάξιδο το βιβλίο σου, εύχομαι να δούμε σύντομα να εκδίδεται ένα καινούργιο παραμύθι σου με ανάλογες αξίες με αυτές που ανέδειξες στο «Μυστήριο του παντοπωλείου».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου